Luigi Mangione: CEO-moordenaar

Of aanstichter van een revolutie?

Luigi Mangione. Opeens was hij overal. Een Amerikaanse jongeman, die blijkbaar voor een groot misdrijf was aangehouden. Meer dan dat wist ik niet, en bij gebrek aan tijd kwam ik ook niet veel verder dan dat. Maar mijn aandacht was wel getrokken, door de hele media frenzy, die om hem heen ontstaan was. In de V.S. was er duidelijk íets aan de hand, want zijn beeld bleef overal maar voorbij komen. Mijn interesse was zeker gewekt.

Vervolgens kwam het er maar niet van om iets over hem te lezen. Mangione verdween langzaam uit mijn beeld. Tot hij mijn aandacht weer trok op HBO Max, waar ik deze week een ‘wie is Luigi Mangione’ docu’tje aantrof.

Wie is Luigi Mangione?

De korte documentaire was een interessante introductie van een zeer intelligente jongeman, die het nodig vond om de CEO van de grootste zorgverzekeraar van de V.S. om het leven te brengen. Maar waarom? Omdat dit bedrijf winst boven mens(elijkheid) lijkt te verkiezen. De huidige CEO was zeer bekwaam in het verhogen van de winst, iets wat doorgaans ten koste gaat van iets anders, in dit geval in de zorg voor mensen die zich verzekeren voor zorgkosten.

Wat me wel verraste, was het feit dat veel Amerikanen Mangione lijken te steunen. Hij lijkt binnen de Amerikaanse gemeenschap een gevoelige snaar te raken, waar burgers genoeg hebben van een systeem waar winst boven alles prevaleert. Althans, als het om hun zorgkosten-vergoeding gaat.

Individu versus het systeem

Nu geloof ik dat het uitschakelen van individuen, zoals in dit geval Brian Thompson, de CEO van UnitedHealthcare niet zinvol is. Lange tijd heb ik gedacht dat we leven in een maatschappij met problematische, machtige individuen, die te veel waarde hechten aan zaken waar het collectief niet mee gediend is. Maar naarmate de tijd verstreek, ik meer las en meer nadacht, kwam ik tot een andere conclusie: deze mannen en vrouwen, zijn slecht een symptoom in een problematisch systeem. Hun handelen wordt grotendeels gestuurd door het systeem, namelijk het (aandeelhouders)kapitalisme.

Een goed voorbeeld van hoe het systeem het gedrag bepaalt, valt terug te zien in de documentaire-reeks ‘Big Vape’. In deze serie zie je hoe een groep mannen, met een mooi set idealen (Big Tobacco bestrijden), in korte tijd compleet wordt verzwolgen door juist datgene wat ze proberen te bestrijden. De kracht van het kapitaal blijkt sterker dan hun idealen: de vape, die ze ooit ontworpen om sigaretten-verslaving tegen te gaan, wordt een belangrijk onderdeel van de grote tabaksindustrie, die juist geld moet blijven verdienen aan de verkoop van verslavende nicotine-producten. Dankzij de vape is een nieuwe generatie nicotine-verslaafde consumenten gecreëerd.

Mangione & de Unabomber

De korte docu over Mangione schetst een beeld van een jonge, fysiek krachtige man, met veel denkkracht. Hij is, ondanks zijn generationele rijkdom, niet materialistisch ingesteld en lijkt zich vooral te bekommeren over ‘zaken die er toe doen’. In de jaren voor zijn daad, drijft hij echter langzaam van de maatschappij af. Een van de laatste levenstekens van Mangione is een online recensie van het manifest van Ted Kaczynski, beter bekend als de ‘unabomber’, op Goodreads. Kort daarna raakt hij vermist.

Voor wie Ted Kaczynski niet kent, een korte toelichting: Ted was van oorsprong een wiskundige, die het ‘gewone leven’ en zijn werk aan de universiteit verruilde voor een teruggetrokken leven in een hutje in de bossen. Hij schreef een manifest genaamd ‘Industrial Society & Its Future’, waarin hij waarschuwt voor de gevaren van de technologische vooruitgang van onze maatschappij, die in toenemende mate onze individuele vrijheid zouden bedreigen. Om dit manifest onder de aandacht te brengen, vond hij het noodzakelijk om geweld te gebruiken: hij veroorzaakte meerdere doden en talloze gewonden, middels bombrieven, die hij onder andere naar universiteiten en luchtvaartmaatschappijen stuurde in de jaren 70, 80 en 90 van de vorige eeuw. Kacynzski opsporen was een zeer moeilijk proces, dat zeer mooi verbeeld is in de korte serie ‘Manhunt: Unabomber’. Helaas is deze geweldige serie momenteel nergens (?!) te streamen.

Manifest

Het manifest van Kaczynski is een lijvig essay, dat tot op de dag van vandaag nog online te lezen is. Het is, geheel tot mijn verrassing, goed leesbaar: geen warrige ramblings van een gestoorde kluizenaar, iets wat ik eigenlijk toch wel verwacht had.

Mangione liet ook een ‘manifest’ na, zei het eentje die zeer summier is, namelijk:

“To the Feds, I'll keep this short, because I do respect what you do for our country. To save you a lengthy investigation, I state plainly that I wasn't working with anyone. This was fairly trivial: some elementary social engineering, basic CAD, a lot of patience. The spiral notebook, if present, has some straggling notes and To Do lists that illuminate the gist of it. My tech is pretty locked down because I work in engineering so probably not much info there. I do apologize for any strife of traumas but it had to be done. Frankly, these parasites simply had it coming. A reminder: the US has the #1 most expensive healthcare system in the world, yet we rank roughly #42 in life expectancy. United is the [indecipherable] largest company in the US by market cap, behind only Apple, Google, Walmart. It has grown and grown, but as our life expectancy? No the reality is, these [indecipherable] have simply gotten too powerful, and they continue to abuse our country for immense profit because the American public has allwed them to get away with it. Obviously the problem is more complex, but I do not have space, and frankly I do not pretend to be the most qualified person to lay out the full argument. But many have illuminated the corruption and greed (e.g.: Rosenthal, Moore), decades ago and the problems simply remain. It is not an issue of awareness at this point, but clearly power games at play. Evidently I am the first to face it with such brutal honesty.”

Zowel Kaczynski als Mangione maakten gebruik van geweld om aandacht te krijgen voor de systeemkritiek, die ze met de wereld wilden delen. In het geval van Kaczynski leverde dit weinig op: de voortgang van het huidige systeem, met al zijn technologische ontwikkelingen, hield niet opeens op met bestaan. Noch werd het huidige systeem, voor zover mogelijk, onttakeld door adepten van de filosofie van Kaczynski. Mangione lijkt al iets meer dan de Unabomber bereikt te hebben. Velen bleken gevoelig voor zijn boodschap en vinden dat Mangione niet gestraft hoeft te worden voor zijn daden. Mogelijkerwijs brengt zijn daad een groot maatschappelijk debat op gang. Dit zal overigens nog moeten blijken uit de strafzaak, die nog zal volgen.

Toch vraag ik me af of het het deze daders daadwerkelijk om grote veranderingen in de maatschappij te doen is geweest. Zijn de daders beide maatschappijkritische filosofen, die een grote verandering willen bewerkstelligen? Of zijn dit intelligente, doch kwetsbare individuen, die hun persoonlijke strijd (Teds strijd tegen de maatschappij die langzaam maar zeker de omgeving van zijn hut infiltreerde, Luigi’s mogelijke strijd met een zorgverzekeraar die niet het beste met hem voor had) wisten te sublimeren naar een systeembrede strijd, die zij wisten de ondersteunen met een intellectueel uitdagend manifest?

We will never know. Maar ik blijf het me wel afvragen.

---

Meer verhalen zoals deze lezen? Ontvang ze direct in je mailbox, klik hieronder!

Kun je me helpen door dit verhaal te delen met geïnteresseerden? Dank!

Wil je het manifest van Kaczynski zelf lezen? In de betaalde variant van mijn substack heb je toegang tot een - makkelijk leesbare - digitale versie van zijn manifest.